Çakalları Ayıklamanın Zamanı Gelmedi mi?

İkinci el piyasası ne zaman olduğundan fazla hareketlense araba alım satımı ile ilgili dolandırıcılık hikayeleri de uçuşa geçiyor. Şunu baştan kabul edelim: Bu sektörde işini gerçekten doğru, düzgün, dürüst yapan çoğunluk esnafa rağmen yalancı ve çakal bir kesim de var. Ticaret yapılan her iş dalında bu tip çakalları görmek mümkün ama sanki bu çakal oranı ikinci el araç alım sektöründe bir tık daha fazla. Ülke olarak iş ahlakına verdiğimiz özeni artırmamızın zamanı gelmedi mi?

Geçenlerde ilanlardaki opsiyonlanan olarak adı geçen yakışıklı Serdar Beyi incelemiştik. İş ahlakının temel kalemlerden biri olan Kaparo sisteminin bile nasıl çakalların elinde kötüye kullanılabildiği çok açık ortada. Hayali kişilere araçları opsiyonlamak, olmayan arabalara yüksek fiyattan ilan vermek gibi piyasa fiyatlarını yükseltici pazarlama teknikleri ayyuka çıktı. Bir de bunların yanında ağır hasar kaydı bulunan ama değişeni, boyananı olmayan araçları; takometresi birkaç tur atmış ama 20bin kmdeki garaj arabalarını; perte çıktıktan sonra iyice yenilerek piyasaya sunulan doktordan temiz arabaları eklediğinizde piyasanın sabıka dosyası iyice kabarıyor.

Tabii bu tip düzenlemeleri öncelikle devletler kanun yoluyla yaparlar. Daha büyük problemlerle migren ağrısı çeken büyük devletimizin bu piyasaya ait yapacağı düzenlemeler hep konuşur ama bir türlü hayata geçmez. Peki her şeyi devletten mi beklemek lazım? Yaptığı kötü ayakkabılara şikayet gelince Ahiler tarafından “pabucu dama atılan” esnaflar neden yok? Milletçe böyle konularda uzunca bir süredir organize olabilmeyi unuttuk. Aklımıza geldikçe Ahiliği gurur duyarak anlatırız ama iş içimizdeki çakalları temizlemeye gelince neden kaçak güreşiyoruz? Esnaf bir araya gelerek kendi düzenlemesini yapmaya çalışmıyor?

Kendi arabasını biraz fazla fiyata satan birisi 3-4 araba satıp kolay yoldan para kazanmaya başlıyor. Medeni ülkelerde ikinci el araç alım satım işinin nerdeyse tamamı galeriler üzerinde yapılıyor. Çünkü araçla ilgili bir problem çıktığında aracı satan kuruma tekrar ulaşabilmek en güvenlisi. İşleyen bir garanti sistemi var. Ama ülkemize baktığımızda hala çoğunluk bireysel satışlarda çünkü halkımız artık galerici esnafına güvenmiyor. Herkes bulabilirse tanıdıktan, akrabadan bildiği arabayı almayı çalışıyor.

İlan siteleri de bu çakalların ayıklanamamasında suçsuz sayılmaz. Opsiyonlanma gibi çok basit mini çakallıkları editoryal süzgeçten geçirebilmek mümkünken kıllarını kıpırdatmadıkları ortada. Hem de bazılarına yüzlerce lira ilan bedeli ödenmesine rağmen. Bu piyasanın vitrini doğal olarak ilan siteleri. Eskiden olduğu gibi kimse otopazarlarını ya da galerileri gezerek araba almıyor. O yüzden ilan siteleri bu sağladıkları hizmetler için tabiî ki bedava olamaz ama kullanıcılarına da çok basit güvenlik hizmetleri sunabilmeleri lazım.

Geçenlerde Otoendeks mesaj kutumuza şöyle bir mesaj gelince ağlasak mı gülsek mi bilemedik. “Çok saçma bir uygulamanız var. Keşke kapansa da millet bakamasa. Biz de al satımızı adam akıllı yapsak.” Biliyorsunuz otoendeks olarak aracınızın özelliklerinde piyasadaki bütün ilanları tarıyor ve sizin aracınıza en uygun ortalama fiyatı belirliyoruz. Hem de saniyeler içinde. Tabi her arabanın ortalama piyasa fiyatını bizim aracılığımızla kolaylıkla öğrenebilmek bazı çakalların canını sıkmış, utanmamış bir de mesaj atmış.

Bu piyasanın çakallıklarını ne kadar yazarsak yazalım bitiremeyiz. İlan siteleri ve galerici esnafı bu çakallıkları çözmek için yeni yollar aramak zorunda. Çakallardan uzakta, güvenli alım satımların yapıldığı, içlerinde kötü mal satan olduğunda pabucunu dama atacak organize esnaflar tarafından yönetilen bir piyasa dileklerimizle bu yazımızı da bitirelim efendim.

Kadir Usta